Sán lá phổi ở chó mèo – Ho kéo dài, ho ra máu và nguy cơ tổn thương phổi nghiêm trọng

Sán lá phổi ở chó mèo – Ho kéo dài, ho ra máu nhưng dễ bị nhầm với bệnh hô hấp thông thường

Trong thực tế lâm sàng tại MonVet, tôi gặp không ít ca chó mèo được đưa đến vì ho kéo dài, ho khan từng đợt, khó thở hoặc ho ra máu — nhưng quá trình thăm khám cho thấy nguyên nhân không phải viêm khí quản – phế quản như chủ nghĩ, mà là sán lá phổi (Paragonimus spp.) ký sinh trong nhu mô phổi.

Đây là bệnh nguy hiểm, dai dẳng, đặc biệt hay gặp ở thú cưng có thói quen ăn cua, ăn ốc sống, ăn chuột.

1. Sán lá phổi Paragonimus là gì?

Paragonimus là nhóm sán lá ký sinh trong:

• Nhu mô phổi

• Các nang phổi

• Hoặc đôi khi di chuyển lạc chỗ (gan, não, cơ)

Chúng kích thích viêm mạn tính → gây u hạt, nang sán, xuất huyết phổi.

2. Chó mèo nhiễm sán lá phổi bằng cách nào?

Con đường lây nhiễm:

• Ăn ốc, cua, tôm sống có chứa ấu trùng

• Ăn chuột đã ăn phải vật chủ trung gian

• Hiếm hơn: uống nước ao hồ đầm lầy

Đáng chú ý:
Nấu chưa chín kỹ cũng không tiêu diệt hết ấu trùng.

3. Dấu hiệu nhận biết sán lá phổi

Triệu chứng hô hấp:

• Ho kéo dài >2 tuần

• Ho có đờm

• Ho ra máu

• Khó thở, thở khò khè

• Thỉnh thoảng ho như mắc dị vật

Triệu chứng toàn thân:

• Sụt cân

• Ăn kém

• Bụng lõm nhẹ

• Mệt, giảm vận động

Dấu hiệu nghiêm trọng:

• Tràn khí – tràn dịch màng phổi

• Viêm phổi nặng

• Suy hô hấp

4. Chẩn đoán tại MonVet – Tại sao bệnh dễ bị bỏ sót?

Sán lá phổi không gây sốt, nên nhiều chủ nghĩ chỉ là viêm họng nhẹ.

Để xác định chính xác, tôi thường dùng:

🔍 1. X-quang ngực

Thấy:

• Nốt mờ dạng u hạt

• Nhu mô phổi tổn thương dạng “lỗ chỗ”

• Có thể thấy hình nang sán

🔍 2. Soi phân tìm trứng Paragonimus

🔍 3. Xét nghiệm đờm (sputum test)

🔍 4. Siêu âm phổi (POCUS)

Kiểm tra tràn dịch – tổn thương nhu mô.

5. Điều trị sán lá phổi – chuẩn thú y quốc tế

Phác đồ phổ biến:

• Praziquantel 25 mg/kg – 3 lần/ngày – 2 đến 3 ngày

• Hoặc Fenbendazole 50 mg/kg – 10–14 ngày

Kết hợp hỗ trợ:

• Thuốc giảm viêm

• Giảm ho

• Kháng sinh nếu có bội nhiễm

• Truyền dịch, hỗ trợ hô hấp nếu khó thở

Lưu ý:
Không tự điều trị tại nhà. Nếu nang sán vỡ → gây xuất huyết phổi.

6. Phòng ngừa – điều đơn giản nhưng nhiều nhà vẫn làm sai

• Không cho chó mèo ăn cua – ốc – tôm – cá sống

• Không cho ăn chuột bắt được

• Tẩy giun định kỳ theo lịch

• Vệ sinh khu vực ao hồ nếu bé hay chạy quanh

7. Các ca bệnh thực tế tại MonVet

Trong thời gian làm nghề, tôi đã gặp:

• Chó Shiba ho kéo dài 3 tháng, X-quang phát hiện 2 nang sán

• Mèo ta ăn cua sống, ho ra máu – điều trị Praziquantel 2 đợt mới khỏi

• Chó Poodle bị viêm phổi hạt, tưởng u phổi – hóa ra là Paragonimus

Điểm chung: Chủ đều không biết mình liên quan đến thức ăn.

8. Khi nào cần đưa bé đến khám ngay?

• Ho kéo dài >7 ngày

• Ho ra máu

• Thở nhanh – thở bụng

• Mệt, bỏ ăn

• Sụt cân nhanh

Sán lá phổi phát hiện sớm điều trị khỏi hoàn toàn, tìm muộn dễ để lại sẹo phổi.